جامعه‌شناسی تاریخی موقعیت و عملکرد اقلیت‌های مذهبی در شهر اصفهان دورة صفوی (مطالعة موردی: ارامنة جلفای اصفهان در عصر صفوی)

از دیدگاه جامعه‌شناسی اقلیت‌های قومی و دینی به‌عنوان گروهی که به‌دلیل تفاوت‌هایشان با گروه اکثریت در معرض تبعیض‌ها و تمایزات قرار دارند و از مشارکت در زندگی اجتماعی کناره‌گیری می‌کنند، تعریف شده‌اند. این شاخص‌ها در بسیاری از جوامع مشاهده‌ می‌شود، اما مطالعه‌ای تحقیقی با روش مطالعات «جامعه‌شناسی تاریخی» دربارة ارامنة ساکن جلفای اصفهان در دورة صفوی نشان می‌دهد که با وجود مشخصات ظاهری این قوم، به‌مثابة یک اقلیت، موقعیت نسبتاً ممتازی در جامعه و بالتبع عملکرد موفقی در زندگی اجتماعی پایتخت صفویان داشته‌اند. این مطالعه که از نوع تحقیقات تاریخی است و به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب‌خانه‌ای صورت گرفته، در پی پاسخ‌گویی به این سؤال است: موقعیت و عملکرد ارامنه در ساختار اجتماعی اصفهان عصر صفوی چگونه بوده است؟ نتیجة تحقیق که حاصل جمع‌آوری اطلاعات و استخراج داده‌های تحقیق با استفاده از استدلال‌های تاریخی و نمودارهای آماری است، نشان می‌دهد تعامل سازنده بین این گروه با دولت‌مردان صفوی و تلاش صفویان برای رونق تجارت، افزایش جمعیت پایتخت خود، کسب اعتبار بین‌المللی، و عملکرد درست ارامنه در مسائل و مسئولیت‌هایی که به آن‌ها واگذار شد، زندگی مسالمت‌آمیزی را برای این اقلیت در آن دورة تاریخی رقم زد. این نتایج می‌تواند در تحلیل جامع‌نگر به جایگاه اقلیت‌ها در دورة صفویه کمک کند.